November staat in het teken van diabetes

Op 14 november is het Wereld Diabetes Dag. Op stil te staan bij deze dag organiseert de Diabetesvereniging Nederland op vrijdag 13 november een grootse manifestatie met als thema bewegen en gezonder eten. Maar wat houdt diabetes nu eigenlijk precies in? En kun je voorkomen dat je deze ziekte krijgt?

Diabetes in Nederland
Diabetes komt in Nederland op steeds grotere schaal voor. Volgens cijfers van het RIVM hebben momenteel 740.000 Nederlanders de diagnose 'diabetes' te horen gekregen. Daarnaast wordt geschat dat er nog 250.000 mensen in ons land rondlopen bij wie de diagnose nog niet is vastgesteld. Jaarlijkst komen daar 71.000 gevallen bij.


In totaal zijn er in Nederland ongeveer een miljoen mensen met diabetes. Negen op de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2. Naar schatting hebben in 2025 in Nederland 1,3 miljoen mensen de diagnose diabetes hebben. Dat zijn alarmerende cijfers. De gevolgen van diabetes op de volksgezondheid zijn niet gering; diabetes is een belangrijke factor bij het ontstaan van onder andere oogaandoeningen, hart- en vaatziekten en huidproblemen.


Wat is diabetes?
Bij gezonde mensen wordt de bloedsuikerspiegel heel nauwkeurig door het hormoon insuline geregeld. Wanneer je diabetes hebt, doet het hormoon insuline zijn werk niet goed of zelfs helemaal niet meer. De meest bekende vormen van diabetes zijn diabetes type 1 en diabetes type 2.

Bij diabetes type 1 maakt het lichaam zelf helemaal geen insuline meer aan, omdat het afweersysteem per ongeluk de cellen die insuline aanmaken heeft vernietigd. Mensen met diabetes type 1 moeten een paar keer per dag zichzelf insuline inspuiten, of een insulinepomp dragen. Erfelijkheid speelt bij diabetes type 1 maar een kleine rol. Het komt erop neer dat van de honderd kinderen die een ouder hebben met diabetes type 1, er drie de ziekte ook daadwerkelijk krijgen. Als dat gebeurt, is het niet alleen door die erfelijke factoren; ook allerlei andere zaken spelen een rol. Deze zijn nog niet allemaal bekend en worden nog onderzocht, maar men vermoed dat dit ligt in de sfeer van voeding en virussen, in combinatie met genetische aanleg (die dus niet erfelijk hoeft te zijn).
Bij diabetes type 2 heeft het lichaam te weinig insuline. Diabetes type 2 wordt in de volksmond ook wel ouderdomsdiabetes genoemd, maar die term is bedriegelijk: ook jonge kinderen kunnen de ziekte krijgen. Erfelijkheid en leefstijl zijn belangrijke factoren bij het ontstaan van diabetes type 2. Mensen met diabetes type 2 krijgen meestal medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen, maar soms moet iemand ook insuline spuiten.


Is diabetes te voorkomen?
Er is nog weinig bekend over hoe diabetes type 1 kan worden voorkomen. Van diabetes 2 weten we wel dat erfelijkheid en leefstijl een rol spelen. Aan erfelijkheid kun je niet zo veel doen, maar aan je leefstijl kun je wel degelijk aanpassingen doen:

1. Zorg voor een gezond gewicht; bij overgewicht neemt de gevoeligheid van insuline af en kan het lichaam de suikers niet meer goed verwerken. Een paar kilo afvallen kan het risico op diabetes type 2 al verminderen.
2. Blijf in beweging; dagelijks minimaal een halfuur matig-intensief bewegen is het beste, zoals wandelen of fietsen. Buiten dat bewegen ook helpt bij het handhaven van een gezond gewicht, kan het lichaam makkelijker glucose uit het bloed halen, waardoor de bloedsuikerspiegel daalt.
3. Eet verstandig; kies voor producten/maaltijden met een laag glycemische lading (daarover meer in een latere log), zoals volkoren brood, magere melkproducten, mager vlees, vis, groente en fruit. Gebruik zo min mogelijk suiker en geraffineerde koolhydraten, zoals wit brood, koek, snoep et cetera.
4. Stop met roken; mensen die roken worden minder gevoelig voor insuline en daardoor is hun bloedsuikerspiegel moeilijker te regelen.

Ook wanneer je al diabetes type 2 hebt, kunnen deze maatregelen helpen bij de behandeling van je ziekte.

Denk je dat jij wellicht één van die 250.000 mensen kunt zijn bij wie de diagnose 'diabetes' nog niet is vastgesteld? Doe hier de test.